Picture Perfect: sterrenfabriek

Tim Tomassen

27 november 2023 09:00

James Webb foto van sterrenfabriek Sagittarius C

Om je werkweek goed te starten, elke maandag een tof wetenschappelijk of technisch beeld op onze site. Deze keer: een sterrenfabriek in de buurt van een zwart gat.

De James Webb-ruimtetelescoop blijft maar mooie plaatjes schieten. En deze keer zette hij Sagittarius C op de gevoelige plaat. Deze sterrenfabriek ligt in het centrum van ons zonnestelsel, op slechts 300 lichtjaar afstand van het centrale zwarte gat van de Melkweg, Sagittarius A*. Met zijn gevoelige infraroodcamera bracht Webb allerlei details in beeld die astronomen nog nooit hebben gezien.

Lees ook:

Schijn bedriegt

Tussen de naar schatting 500.000 sterren op de foto bevindt zich een cluster protosterren – sterren die nog aan het vormen zijn. In het midden van dit cluster ligt een mega-protoster (die al eerder bekend was) en nu al dertig keer meer massa heeft dan onze zon. Deze ster zal niet lang leven: zijn dood zal er zo uitzien.

Het cluster protosterren ligt in een zogenoemde infrarode donkere wolk (zie de geannoteerde foto hieronder). Dat is een moleculaire wolk met een enorm hoge dichtheid waardoor het licht van sterren erachter de James Webb-telescoop niet kan bereiken. Hierdoor ziet deze regio er minder druk (en donkerder) uit dan de andere gebieden op de foto. Maar schijn bedriegt: het is namelijk het drukste gebied op deze foto.

De protosterren cluster, infrarood donkere wolk, naaldstructuren en het geïoniseerde gas aangegeven op de foto.
De protosterren cluster, infrarood donkere wolk, naaldstructuren en het geïoniseerde gas aangegeven op de foto. Beeld: NASA, ESA, CSA, STScI, and S. Crowe (University of Virginia).

Tumultueus centrum

Onder de infrarode donkere wolk is er een groot gebied met geïoniseerd waterstof en naaldachtige structuren te zien, dat met een cyaankleur is weergegeven. De enorme omvang van die regio en de chaotisch oriëntatie van de naaldstructuren waren een verrassing voor astronomen en verdient volgens hen verder onderzoek.

De aarde staat op ongeveer 25.000 lichtjaar afstand van Sagittarius C. Dat is dichtbij genoeg voor Webb om individuele sterren te bestuderen. Astronomen hopen daarmee gedetailleerde informatie te verzamelen over de vorming van sterren en of dat proces afhangt van de kosmische omgeving. Zo zijn ze bijvoorbeeld benieuwd of de sterren die vormen in het tumultueuze centrum van de Melkweg zwaarder zijn dan die in de rustigere randen. Met dit beeld hopen ze dat te bestuderen.  

De niet-bijgesneden foto van Sagittarius C.
De niet-bijgesneden foto van Sagittarius C.

Bronnen: NASA

Beeld: NASA, ESA, CSA, STScI, and S. Crowe (University of Virginia)

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!