Een nieuw ontdekte exoplaneet is mogelijk de dichtstbijzijnde plaats voor leven buiten ons zonnestelsel.

Mochten we ooit onze blauwe planeet willen ontvluchten, dan is exoplaneet Proxima b wellicht het proberen waard. Een internationaal team van astronomen heeft bewijs gevonden voor deze planeet, die relatief gezien op een kleine afstand van ons zonnestelsel ligt. Bovendien kan hij weleens vloeibaar water bevatten.

Dichtstbijzijnde exoplaneet

De ontdekte planeet is rotsachtig en cirkelt rondom Proxima Centauri; de ster die zich het dichtst bij ons zonnestelsel bevindt. Net als deze rode dwergster ligt Proxima b op iets meer dan vier lichtjaar van de aarde, waarmee hij de dichtstbijzijnde exoplaneet is die op dit moment bekend is.

“En dat is een mooie ontdekking”, zegt sterrenkundige Lucas Ellerbroek. “Het is niet volkomen onverwachts dat de dwergster planeten om zich heen heeft, maar de vondst is vooral bijzonder omdat het op de rand zit van wat gedetecteerd kan worden.”

Proxima b begeeft zich dicht bij zijn moederster: hij draait in een baan om Proxima Centauri op een afstand van 7 miljoen kilometer. Dit is slechts 5 procent van de afstand tussen de aarde en de zon. Maar omdat Proxima Centauri veel zwakker en koeler is dan onze zon, heeft de planeet een geschatte temperatuur waarbij er vloeibaar water op het oppervlak mogelijk is. Daarmee bevindt de planeet – die iets massiever is dan de aarde – zich in de zogenoemde ‘bewoonbare zone’.

Toch is het de vraag of we op Proxima b moeten willen leven. De rotsachtige planeet krijgt namelijk behoorlijk wat röntgenstraling te verstouwen, afkomstig van de ster waar hij omheen draait. Deze straling is veel intenser dan de röntgenstraling die de aarde van de zon ontvangt.

“Leven zal daardoor lastig worden”, stelt Ellerbroek. “Al schiet onze huidige kennis te kort om met zekerheid te zeggen dat de planeet hier totaal onleefbaar door wordt. Een bijkomend probleem is dat de planeet zo dicht bij zijn ster staat, dat hij door de grote getijdekrachten waarschijnlijk altijd met dezelfde zijde naar de ster gericht is, net als de maan bij de aarde.”

Een artist impression van het rotsachtige Proxima b. Op de achtergrond zie je zijn moederster: Proxima Centauri.

Eerste aanwijzingen

In 2013 vonden astronomen de eerste aanwijzingen voor Proxima b. Die waren echter niet overtuigend genoeg, dus werd er hard gewerkt aan verdere observaties. Onder meer met de HARPS-spectograaf van het La Silla-observatorium in Chili hebben de wetenschappers hier dus alsnog genoeg bewijs voor gevonden. Zij publiceerden hun studie in het wetenschappelijk tijdschrift Nature.

Ook vonden astronomen eerder aanwijzingen voor een aardachtige planeet bij Alpha Centauri B, een ster die zich in de buurt van Proxima b bevindt. Deze zou met een afstand van 4,37 lichtjaar op dat moment het dichtstbijzijnde exoplaneet zijn, maar hij bleek later waarschijnlijk niet te bestaan.

Bronnen: Nature, Carnegie Institution For Science via EurekAlert!

Beeld: G. Coleman/ESO