Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Een bijzonder type neutronenster verbreekt het record sterkst gemeten magnetische veld in het universum: 1,6 miljard Tesla.
Magneetvelden in het universum kunnen ongelofelijk sterk zijn. Vooral wanneer ze worden opgewekt door pulsars. Dit zijn extreem snel ronddraaiende neutronensterren die elektromagnetische straling uitzenden. Nu hebben astronomen van de Chinese Academy of Sciences, onder leiding van Qing-Cang Shui, het magnetische veld van een zo’n pulsar gemeten. Met een slordige 1,6 miljard Tesla valt daarbij het sterkste magneetveld op aarde opgewekt – 1200 Tesla – in het niet.
Lees ook:
Vlammen van röntgenstraling
De nieuwe recordhouder van krachtigste gemeten magneetveld in het heelal heet Swift J0243.6+6124. Dit is een dubbelstersysteem, waarbij de pulsar energie opslurpt van zijn buurster. Door deze ‘diefstal’ ontstaat een schijf van materie rondom de pulsar. Deze materie bestaat uit plasma: een hete wolk gas waar de elektronen van de atomen zijn losgerukt.
Wanneer dat plasma door de magneetlijnen op het oppervlakte van de pulsar ‘valt’, ontstaan er gigantische ‘vlammen’ van röntgenstraling. Omdat de ster ook nog razendsnel ronddraait, lijkt het net alsof hij om de zoveel tijd röntgenpulsen uitzendt, zoals een vuurtoren.
De pulsar van Swift J0243.6+6124 is ook een bijzondere: hij is extreem helder. De onderzoekers noemen hem dan ook een ultralumineuze röntgen-accretie-pulsar. Ze dachten dat deze helderheid ook betekende dat de pulsar een extreem krachtig magneetveld moest hebben. Maar pas nu hebben ze dit daadwerkelijk kunnen meten.
Vingerafdruk
Het team gebruikte hiervoor de Chinese röntgensatelliet Insight HXMT. De opgevangen röntgenpulsen creëren een zogenoemd röntgenspectrum. Dit kun je zien als een soort vingerafdruk: de manier waarop sommige elektronen in het plasma de straling absorberen, terwijl andere het juist weerkaatsen zegt iets over de sterkte van het magneetveld.
Uit deze ‘vingerafdruk’ berekenden de astronomen de magneetsterkte van 1,6 miljard Tesla. De vorige recordhouder, een andere pulsar, haalde 1 miljard Tesla, gemeten in 2020 door hetzelfde team.
Magnetar
Hoewel Swift J0243.6+6124 op dit moment dus het krachtigste gemeten magneetveld heeft, zal hij de eer voor de daadwerkelijk sterkste bron in het universum moeten laten aan een andere type neutronenster: de magnetar. Een magnetar zou weleens de 10 miljard Tesla kunnen aantikken. Nu nog even eentje vinden om te kunnen meten.
Bronnen: Astrophysical Journal Letters, Chinese Academy of Sciences, New Atlas
Beeld: © NASA