Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De fonkelende, intense en spectaculaire hemellichamen roepen heel wat vragen op. KIJKs zusterblad Know How geeft antwoord.
Al sinds de prehistorie bedenken mensen verhalen en theorieën om de sterren te verklaren. Door de geschiedenis heen heeft de studie van de sterren een cruciale rol gespeeld bij de ontwikkeling van wetenschap en technologie. Alles werd erdoor geïnspireerd, van wiskunde tot klokkijken.
Sinds de zeventiende eeuw denkt men dat de sterren andere ‘zonnen’ kunnen zijn, onvoorstelbaar ver van de aarde vandaan. In de loop der eeuwen is duidelijk geworden dat er een enorme verscheidenheid aan sterren is. Astronomen ontdekten dat de zon een ‘doorsnee ster’ is, vergeleken met sommige extreme exemplaren die zich ergens anders in onze Melkweg en de rest van de kosmos bevinden.
Lees ook:
En de ontdekkingsreis gaat voort. Er zijn inmiddels overtuigende theorieën waarmee we kunnen verklaren hoe sterren ontstaan en sterven, wat hun interne krachtbronnen en verschillende eigenschappen zijn. Met nieuwe telescopen en satellieten worden continu nieuwe hemellichamen ontdekt die ons denken op de proef stellen en bewondering en ontzag afdwingen.
1) Wat is een neutronenster?
Die vormt zich van de overblijfselen nadat een reuzenster (supernova) is ontploft. Als die geen brandstof meer heeft, bezwijkt hij onder zijn eigen gewicht en veroorzaakt een enorme schokgolf. De kern wordt samengedrukt tot ongeveer de grootte van de provincie Utrecht. Atoomkernen worden uit elkaar getrokken en protonen worden omgezet in neutronen. Een speldenknop neutronenstermateriaal kan net zo veel wegen als een volgelaten mammoettanker.
2) Wie geeft sterren hun naam?
Die van de helderste sterren zijn vaak bedacht door oude Griekse of Arabische astronomen. Sirius, de helderste, is afgeleid van het Grieks voor ‘verschroeier’. Heldere sterrenbeelden zijn aangeduid met Griekse letters in alfabetische volgorde – Sirius heet daarom ook Alpha Canis Majoris, oftewel de helderste ster van het sterrenbeeld Grote Hond.
3) Zijn de sterren die we zien al gestorven?
Gemiddeld genomen is dat onwaarschijnlijk. De levenscyclus van sterren duurt miljoenen of miljarden jaren en hun licht doet er meestal een paar duizend jaar over om ons te bereiken. Er zijn uitzonderingen. Eta Carinae bijvoorbeeld is misschien al ontploft.
4) Hoe brandt een ster zonder zuurstof in de ruimte?
Het woord ‘branden’ is misleidend. Sterren voeden zich met hun waterstofbrandstof; ze voegen individuele kernen samen tot ze overgaan in helium, en uiteindelijk andere elementen. Dit proces heet kernfusie.
5) Wat is een witte dwerg?
Wanneer een stervende rode reuzenster de buitenste lagen verliest, blijft een extreem hete, uitgebrande kern over. Zonder kernfusie bezwijkt de kern onder zijn eigen gewicht tot hij ongeveer even groot is als de aarde. Meestal blijft ongeveer de helft van de massa van de zon aan materiaal over.
Dit lijstje staat ook in de Space-special van Know How.