Webb fotografeert de bekende maar ook o zo mysterieuze Krabnevel

Tim Tomassen

18 juni 2024 15:47

krabnevel webb

Webbs nieuwste foto van de Krabnevel. Beeld: NASA, ESA, CSA, STScI, Tea Temim (Princeton University).

De James Webb-ruimtetelscoop heeft opnieuw de Krabnevel onder de loep genomen. Hoewel dat een prachtig plaatje heeft opgeleverd, blijven veel vragen onbeantwoord.

In juli 1054 documenteerden astronomen in China een ‘gastster’ aan de hemel die bijna een maand lang net zo helder scheen als Jupiter, zelfs overdag, voordat hij geleidelijk onzichtbaar werd (met het blote oog).

Die ‘ster’ was in feite een explosie – een supernova – veroorzaakt toen een grote ster die geen brandstof meer had op een gewelddadige manier instortte. Dit spektakel vond plaats in het sterrenbeeld stier, op ruwweg 6500 lichtjaar afstand.

In de negentiende eeuw maakte een Ierse astronoom een tekening van het supernovarestant, dat leek toen enigszins op een krab, dus noemde hij het object de Krabnevel. En zo heet het nu nog steeds.

De ingestorte ster is geëindigd als een snel ronddraaiende magnetische neutronenster, een zogenoemde pulsar, in het midden van de nevel. Deze zendt een hoop straling uit en creëert pulsarwinden, stromen met geladen deeltjes (plasma). Die deeltjes botsen tegen het supernovarestant aan en geven de nevel zo een kenmerkend uiterlijk.

Lees ook:

De Krabnevel blijft mysterieus

Doordat de Krabnevel kosmisch gezien erg dicht bij de aarde staat, is hij al vaak op de foto gezet, zelfs door James Webb (zie foto hieronder). Veel van onze kennis over supernova’s en pulsars is dan ook opgedaan door deze nevel te bestuderen.

Een foto van de krabnevel gemaakt door James Webb in 2023. Beeld: NASA, ESA, CSA, STScI, T. Temim (Princeton University).

Maar ondanks al die aandacht, blijft dit supernovarestant mysterieus. Astronomen weten bijvoorbeeld nog steeds niet wat voor ster verantwoordelijk was voor het ontstaan van de Krabnevel en ook veel eigenschappen van de explosie zijn nog onbekend.

Bovendien ziet de Krabnevel er anders uit dan andere supernovarestanten, zo zit het stof vooral in compacte filamenten in de buitenste schil in plaats van in het centrum. De Krabnevel voldoet daarmee volgens de NASA aan een merkwaardige traditie in de sterrenkunde: de dichtstbijzijnde, helderste en best bestudeerde objecten zijn vaak bizar.

Webbs nieuwe beeld geeft astronomen nu weer iets meer kennis over de Krabnevel, maar de grote vragen blijven vooralsnog onbeantwoord.

Bronnen: The Astrophysical Journal Letters, NASA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!