Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De Britse sterrenkundige Mark Hollands heeft een witte dwergster ontdekt die bezig is zijn eigen planeet op te eten.
Een echt lekker vooruitzicht is het niet. Overleef je als planeet het geweld waarmee je ster van zonachtig formaat in een rode reus en daarna een witte dwerg verandert, en dan word je daarna alsnog opgeslokt. Sterrenkundige Mark Hollands van de Britse Universiteit van Warwick vond sporen van zo’n stellaire vreetpartij in de buitenlaag van drie witte dwergen vlakbij de aarde. Een vierde is zelfs op heterdaad betrapt tijdens het opslokken van rotsachtige planeetresten, schrijft hij met zijn team in vakblad Nature Astronomy.
Lees ook:
Wat is er ontdekt?
Hollands en zijn collega’s uit Duitsland en het Verenigd Koninkrijk gebruikten de Europese Gaia-satelliet om het licht van verschillende witte dwergsterren te bekijken. Het team zocht vooral naar de typische kleuren licht (spectraallijnen) van verschillende elementen zoals lithium, kalium, natrium en calcium. Die elementen komen normaal niet veel voor in sterren, maar wel in de korst van rotsachtige planeten en asteroïden. En die spectraallijnen vonden ze: een teken dat deze sterren in het recente verleden een of meerdere van hun eigen planeten hadden opgeslokt.
Met infraroodmetingen werd rond een van deze sterren zelfs een dunne stofschijf opgespoord, teken dat de witte dwerg WD J2317+1830 nog volop bezig is zijn eigen kroost te verorberen. Ietwat morbide: Hollands vindt de vondst “razend interessant, want dat wijst erop dat er allerlei materiaal, zoals asteroïdes en exoplaneten, is dat de rode reuzenfase overleeft!”
Hoe zijn die exoplaneten aan hun einde gekomen?
De sterrenkundigen denken dat er rond elk van deze witte dwergen allerlei puin draaide: asteroïdes, brokstukken van planeten of zelfs complete exoplaneten. Door de onderlinge zwaartekracht kunnen die elkaar uit hun originele baan rukken; de astronomen denken dan ook dat we kijken naar de slachtoffers van zo’n onfortuinlijke zwaartekrachtslinger.
Hollands: “We zien in de atmosfeer van de witte dwergen sporen van opgeslokte massa’s zo groot als de asteroïde Ceres (900 km doorsnee, de grootste ruimterots in de asteroïdengordel – red.).” Die rotsbrokken zouden niet zijn verzwolgen terwijl de originele ster aan het eind van zijn fusiebrandstof opzwol tot een rode reus, maar pas daarna, toen de ster al was ineengekrompen tot een withete bal van samengeperste materie, niet veel groter dan de aarde.
Omdat de atmosfeer van witte dwergen voortdurend woelt en bubbelt, zinken de elementen waar Hollands naar kijkt langzaam de diepte in. Als de rotsfragmenten al tijdens de rode reuzenfase waren opgelokt, zouden we de sporen nu niet meer zien. Volgens Hollands kijken we dan ook naar vrij recent kannibalisme.
Gaat dit ons ook overkomen?
Voorlopig zeker niet. Onze zon wordt weliswaar een rode reus en daarna een witte dwerg, maar dat proces begint pas over 4,5 miljard jaar. Dan raakt de voorraad waterstof voor kernfusie in de zon op, schakelt onze ster over op heliumfusie en wordt hij zo groot, dat hij Mercurius en Venus opslokt.
Of onze eigen planeet ook wordt opgeslurpt door de rode reuzen–zon is niet zeker. Maar maak je daarover geen zorgen: zo lang redden wij het niet. “Realiseer je dat de zon gestaag feller wordt, miljarden jaren voor die groei tot rode reus”, meldt Hollands droogjes. “Over een miljard jaar is de aarde daardoor waarschijnlijk al onleefbaar warm.”
Bronnen: Nature Astronomy, toekomst van de zon, ESA’s GAIA-satelliet
Beeld: ESA/NASA