Nederlandse astronomen hebben zuurstof ontdekt in een sterrenstelsel dat 13,4 miljard lichtjaar van de aarde vandaan staat. Betekent dit dat sterrenstelsel sneller ontwikkelen dan gedacht?

Twee teams van astronomen, waaronder een van de Universiteit Leiden, hebben zuurstof ontdekt in het verst bekende sterrenstelsel, JADES-GS-z14-0. Deze ontdekking zet astronomen aan het denken over hoe snel sterrenstelsels in het vroege heelal zijn ontstaan. Dat melden de teams in twee vakbladen: The Astrophysical Journal en Astronomy & Astrophysics.

Lees ook:

• ALMA brengt stellaire worsteling in beeld
• Verklaring gevonden voor mysterieus lichtsignaal in ver sterrenstelsel

Een puber in plaats van een baby

JADES-GS-z14-0 werd vorig jaar ontdekt en is het meest verafgelegen bevestigde sterrenstelsel dat ooit is waargenomen. Zijn licht heeft er 13,4 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken, wat betekent dat we het zien zoals het was toen het heelal nog geen 300 miljoen jaar oud was – ongeveer twee procent van zijn huidige leeftijd.

Astronomen observeerden het stelsel nu met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), een zeer geavanceerd observatorium in de Chileense Atacamawoestijn dat bestaat uit 66 radioschotels. Tot hun verbazing detecteerden ze daarmee zuurstof in JADES-GS-z14-0. Dat wijst erop dat het sterrenstelsel in chemisch opzicht veel verder is ontwikkeld dan verwacht.

“Het is alsof je een puber aantreft op een plek waar je alleen baby’s zou verwachten”, zegt Sander Schouws, een van de Nederlandse onderzoekers, in een persbericht. “De resultaten laten zien dat het sterrenstelsel zich heel snel heeft gevormd en ook snel volwassen wordt, wat bijdraagt aan het toenemende vermoeden dat de vorming van de eerste sterrenstelsels veel sneller ging dan gedacht.”

Onverwachte resultaten

Sterrenstelsels beginnen hun leven meestal als een verzameling van jonge sterren die voornamelijk bestaan uit lichte elementen zoals waterstof en helium. In de loop van hun bestaan produceren deze sterren zwaardere elementen, zoals zuurstof, die na hun dood over hun moederstelsel worden verspreid. Astronomen dachten dat het heelal bij een leeftijd van 300 miljoen jaar nog te jong was om sterrenstelsels te hebben die veel zware elementen bevatten. Maar uit deze twee nieuwe studies blijkt dat JADES-GS-z14-0 ongeveer tien keer zoveel zware elementen bevat dan verwacht.

“Ik stond versteld van de onverwachte resultaten, omdat ze een nieuwe kijk geven op de eerste ontwikkelingsfase van sterrenstelsels”, zegt Stefano Carniani, een van de onderzoekers, in een persbericht. “Het bewijs dat een sterrenstelsel al volwassen kan zijn in het jonge heelal roept vragen op over hoe en wanneer sterrenstelsels zijn ontstaan.”

Bron: ESO

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!