Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De jumbojet, officieel Boeing 747 gedoopt, heeft zondagavond zijn laatste vlucht voor de KLM gemaakt.
Bruce Dickinson kan meer dan zingen in een van de allergrootste metalbands, het Britse Iron Maiden. In zijn jeugd heeft hij op hoog niveau aan schermen gedaan, hij schrijft satirische romans en presenteert tv-documentaires. Daarnaast is hij in het bezit van een vliegbrevet waarmee hij grote verkeersvliegtuigen mag besturen.
Lees ook:
Zo ook de Boeing 747, die Dickinson in 2016 tijdens een wereldtournee als ‘tourbus’ gebruikte. De zanger zei destijds over het toestel: “Ze noemen de 747 de Koningin van het Luchtruim, en dat klopt helemaal. Geen enkel ander vliegtuig op aarde kan hier tegenop!” En hij is zeker niet de enige piloot met vlieguren op de 747 die er zo over denkt.
Maar hoe geliefd en beroemd de Boeing 747 ook is, naar verwachting wordt de productie ervan binnen enkele jaren gestaakt. De belangrijkste toeleverancier houdt er namelijk mee op. Ook hebben veel luchtvaartmaatschappijen de 747 afgedankt, of gaan ze dat doen. Zo ook de KLM. Gisterenavond vond de laatste landing van het toestel op Schiphol plaats.
Boeing 2702
In 1965 meldde Juan Trippe, de directeur van de luchtvaartmaatschappij Pan Am, zich bij Boeing-baas Bill Allen. Hij vroeg hem een toestel te ontwikkelen dat twee keer zo groot was als het verkeersvliegtuig dat Pan Am op dat moment gebruikte, de Boeing 707. Trippe dacht aan een dubbeldekker: een 707-achtig vliegtuig met twee passagierscabines, de ene bovenop de ander. Maar toen bleek dat het vrijwel onmogelijk zou zijn om de inzittenden van de bovenste cabine bij calamiteiten binnen de voorgeschreven 30 seconden te evacueren, werd dit plan losgelaten.
Boeing kwam met een ander idee voor Trippe: één cabine van 6 meter breed met twee gangpaden die ruimte bood aan meer dan vierhonderd passagiers, wat twee keer zoveel was als bij de 707. Trippe ging overstag. Toch zagen hij en Allen het nieuwe toestel, Boeing 747 gedoopt, louter als tussenoplossing. Allens bedrijf ontwikkelde destijds namelijk ook de supersonische Boeing 2702 die halverwege de jaren zeventig beschikbaar zou zijn. De KLM was een van de vele luchtvaartmaatschappijen die een optie op de Boeing 2702 hadden genomen.
Jumbojet
Op 30 september 1968 vond de presentatie van de eerste Boeing 747 plaats. Veel aanwezigen wisten niet wat ze zagen, want met een spanwijdte van 60 meter en een lengte van 70 meter was de 747-100 anderhalf keer groter dan de toch ook niet kinderachtige Boeing 707. Vijf maanden later vloog hij voor het eerst en in 1970 volgde het officiële debuut van de Boeing 747: een Pan Am-vlucht van New York naar Londen.
Vanwege zijn buitensporige afmetingen had de pers inmiddels een tamelijk onbehouwen bijnaam voor het vliegtuigtype bedacht: jumbojet. Boeing was er niet blij mee. Ook testpiloot Jack Waddel vond de 747 absoluut geen logge kolos en omschreef hem als “een toestel dat je met twee vingers kunt besturen”.
Statussymbool
Boeing verwachtte hooguit vierhonderd exemplaren van het toestel te kunnen verkopen, maar aanvankelijk leek zelfs dat een te rooskleurige inschatting. De VS zaten in een economische recessie en met 24 miljoen dollar per stuk waren de 747’s niet goedkoop. Vooral dankzij klanten van overzee kon de fabrikant in die moeilijke eerste jaren het hoofd boven water houden. Zo wilde Japan graag een 747 met kleiner vliegbereik en grotere passagierscapaciteit. Boeing bouwde daarop de 747-SR.
Een andere meevaller voor Boeing – hoe vreemd het ook klinkt – was het mislukken van het 2702-project. De Amerikaanse overheid en de vliegtuigbouwer kwamen tot de conclusie dat dit toestel onder andere door zijn grote brandstofverbruik nooit rendabel kon worden. Bovendien waren er zorgen over de overlast die hij zou veroorzaken als hij door de geluidsbarrière ging.
Met een kruissnelheid van 900 kilometer per uur was de Boeing 747 nu het beste alternatief, dus de verkoopcijfers schoten omhoog. De KLM nam in 1971 zijn eerste Boeing 747-200 in gebruik. Andere maatschappijen schaften dit type ook aan, en al in 1975 hadden alle jumbojets bij elkaar 100 miljoen passagiers vervoerd. De Boeing 747 groeide uit tot een onvervalst statussymbool. Luchtvaartmaatschappijen kochten hem omdat ze een vlaggenschip wilden, ook al hadden ze hem niet eens nodig.
Mammoet
Ondertussen ging Boeing door met het verfijnen van het toestel. De 747-400, die in 1988 zijn eerste vlucht maakte, betekende weer een flinke stap voorwaarts. Hij kreeg onder andere een ‘glazen cockpit’: de analoge instrumenten maakten plaats voor beeldschermen. De vleugels waren voorzien van winglets (omhoog wijzende verlengstukken) die voor een betere aerodynamica zorgden. Van de 747-400 werden er bijna zevenhonderd verkocht, wat hem de meest succesvolle variant van het vliegtuig maakte.
Niettemin begon de jumbojet een mammoet te worden. In de jaren negentig kwamen er vliegtuigen als Airbus A330 en de Boeing 777 die zuiniger met brandstof omsprongen en daardoor goedkoper in het gebruik waren. Veel luchtvaartmaatschappijen namen daarom met pijn in het hart afscheid van de Boeing 747. Zo ook de KLM.
Corona
Zondagavond, 25 oktober 2020, landde het iconische toestel voor de laatste maal op Schiphol. Voor wat betreft passagiersvluchten mag het vliegtuig met pensioen. De Boeing 747 zou overigens al in maart met de VUT mogen, maar toen diende het coronavirus zich aan. Het toestel werd van stal gehaald om mondkapjes vanuit China te transporteren.
Als vrachtvliegtuig heeft de 747 nog wel een toekomst. In 2018 bestelde pakketbezorger UPS bij Boeing zelfs veertien gloednieuwe 747-8F’s. De toestellen zullen vooral worden gebruikt om de groeiende Aziatische markt beter te kunnen bedienen. Maar als ze eenmaal afgeleverd zijn, gaat de 747-fabriek waarschijnlijk dicht.
Ondanks dat het aangeraden werd vanwege de coronacrisis thuis te blijven, liepen vliegtuigspotters gisteren toch uit. De fanaten wilden het iconische toestel toch nog één keer op de gevoelige plaat vastleggen.
Bronnen: KIJK 3-2020, RTL Nieuws
Tekst: Leo Polak, Naomi Vreeburg