De Finnen hebben een manier gevonden om het reizen met de trein nog een stukje duurzamer te maken. Ze maakten met succes dwarsliggers van gerecycled plastic. 

Treinreizen is over het algemeen een stuk duurzamer dan in je auto stappen. Zo rijden de treinen van de NS volledig op groene stroom. Maar bij de bouw van een trein en bijbehorende spoorlijn komt best wat uitstoot kijken, vanwege de hoeveelheid beton en staal die daarvoor nodig is.

Een nieuwe Finse studie – gepubliceerd in Frontiers in Sustainability – richtte zich specifiek op het verduurzamen van dwarsliggers. Dat zijn de balken die de twee rails uit elkaar houden en de treinen dragen die over het spoor rijden. Wat als je die van gerecycled plastic kunt maken? 

Lees ook:

• Wat is er gebeurd met ‘kedeng kedeng’?
• Wat gebeurt er nu echt met plastic afval en hoe kan dat beter?

Dwarsligger van plastic

Wereldwijd worden er enorme hoeveelheden westers afval getransporteerd vanuit de haven in Rotterdam. Dat belandt voor een groot deel in derdewereldlanden, met allerlei kwalijke gevolgen voor het milieu. 

Ook Finland had daar een aandeel in. De vraag naar plastic afval was daar zo laag, dat een groot deel in het Verre Oosten belandde. Maar sinds 2018 is het land hard bezig om hun plastic verbruik volledig circulair te maken. In dat licht wilden wetenschappers van de Finse Tampere University onderzoeken of het mogelijk is om dwarsliggers te maken van gerecycled plastic.

De huidige dwarsliggers in Finland zijn gemaakt van beton. Als die vervangen kunnen worden door gerecycled plastic, kan de uitstoot van broeikasgassen flink omlaag. Daarvoor moet er natuurlijk wel genoeg plastic afval voor handen zijn. Dat blijkt ‘gelukkig’ geen probleem.

Twee soorten plastic

Zo’n 40 procent van het plastic in Finland bestaat uit verpakkingsmaterialen. Het grootst groeiende product is het drankkarton, waar ook plastic in zit. Deze verpakkingen worden ofwel direct verbrand of deels gerecycled. 

Als het wordt gerecycled, wordt er eerst een pulp van gemaakt. Daardoor kunnen de cellulosevezels worden gescheiden van het aluminium en het plastic. Die laatste twee worden dan alsnog verbrand. Zonde natuurlijk, want je kunt er ook nieuwe producten mee maken, zoals dwarsliggers. 

Naast plastic uit drankkartons maakten de onderzoekers ook dwarsliggers van plastic uit elektronische apparaten. Dat is goed voor ongeveer 6 procent van al het plastic verbruik in Finland.

Resultaten 

Van beide plasticsoorten wisten ze een dwarsligger van 15 centimeter dik, 25 centimeter breed en 2,6 meter lang te maken. Deze werden vervolgens getest volgens de officiële standaarden die er gelden bij het Finse spoorwegbedrijf. Zo werd onder meer hun trekkracht getest.

Beide dwarsliggers slaagden voor de krachttest, maar alleen de dwarsligger van het plastic uit elektronische apparaten slaagde voor de temperatuurtest. In de zomer kunnen deze balken erg heet worden. Daarom werden de prototypes verhit tot 55 graden Celsius, om te zien wat het effect daarvan was. De drankkarton-dwarsligger werd te zacht. 

Het Finse spoorwegbedrijf heeft aangegeven erg geïnteresseerd te zijn in de resultaten van deze studie. Wellicht dat daar in de toekomst dwarsliggers van gerecycled plastic liggen. 

De situatie in Nederland

In Nederland worden de bielzen tegenwoordig van beton gemaakt. Deze gaan lang mee, maar toch moeten er jaarlijks zo’n 200.000 worden vervangen. En beton is nu eenmaal niet zo duurzaam om te maken. Dat maakt dat ze bovenaan staan in de keten van spooronderdelen die de meeste CO₂ uitstoten. 

Wel loopt er sinds 2021 een project om de dwarsliggers van oud treinmateriaal te maken, in samenwerking met hogeschool Windesheim in Zwolle. “Daar zijn we nog steeds hard mee bezig”, laat woordvoerder Geert Koolen desgevraagd weten. 

“Inmiddels zijn er meerdere partners aangesloten bij deze ontwikkeling, waaronder ProRail, Alstom en Sabeta. Door samen te werken met partijen die dwarsliggers kopen en verkopen, zal dit project hopelijk versnellen en kunnen we de haalbaarheid vergroten.”

Beeld: Ilia/Unsplash

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!