Nooit eerder schaften zoveel Nederlanders een warmtepomp aan. Maar hoe werkt dit apparaat eigenlijk? En wat zijn de voor- en nadelen?

Warmtepompen zijn hot. Vorig jaar hebben installateurs bijna 100.000 van deze machines geplaatst in Nederland, bijna 40 procent meer dan het jaar ervoor. Niet geheel verrassend natuurlijk, gezien de stijgende energieprijzen.  

Wat technologie betreft, kun je de warmtepomp vergelijken met een koelkast: een koelkastmotor onttrekt warmte uit het koel- en vriesvak en loost die aan de achterkant van het apparaat. Een warmtepomp doet in principe hetzelfde, maar onttrekt warmte aan de omgeving en geeft die af aan je woning.

Lees ook:

• Zijn radiatorventilatoren nuttig?
• Vijf vragen over het verwarmen van je huis

Cirkeltje

Het meest gebruikte type is de luchtwarmtepomp. Dit elektrische apparaat zuigt buitenlucht aan, die daar in aanraking komt met vloeibaar koudemiddel. Deze stof heeft een heel laag kookpunt, waardoor de warmte van de lucht er al voor zorgt dat het koudemiddel verdampt tot een gas.

Het gas stroomt vervolgens naar een compressor, waar het wordt samengeperst. Door de druk stijgt de temperatuur van het koudemiddel. Het gas reist hierna naar een condensor, waar het afkoelt en weer in een vloeistof verandert – condensatie genoemd. De warmte die bij dit proces vrijkomt, wordt geloosd aan bijvoorbeeld de vloerverwarming van de woning.

Om het cirkeltje rond te maken, wordt het koudemiddel door een expansieventiel geperst om de druk en temperatuur te verlagen. Hierna begint het proces weer van voren af aan.

Veel handjes

Wie een warmtepomp met zonnepanelen (die de warmtepomp van elektriciteit voorzien) combineert, kan een duurzame manier van verwarmen krijgen. “Daardoor kun je (deels) van het gas af. Zo’n warmtepomp kan dan de huidige cv-installatie volledig (all-electric) of deels (hybride) vervangen”, vertelt Olaf Adan. In dat laatste geval neemt de warmtepomp het meeste verwarmingswerk voor zijn rekening en springt de cv-ketel zo nu en dan bij.

Nadelen zijn er echter ook. “Een warmtepomp is alleen rendabel als er sprake is van een goed geïsoleerd huis”, zegt Adan. “Als de warmtepomp te hoge temperaturen moet leveren op koude dagen, loopt het rendement sterk terug. Ook is de investering hoger dan voor een cv-installatie. Bovendien moet daarbovenop soms geïnvesteerd worden in vloerverwarming of andere radiatoren.”

De hoogleraar (bio)physical processes in permeable media aan de TNO vervolgt: “Als we collectief op de warmtepomp overstappen, betekent dat ook dat het elektrische net hierop moet worden aangepast. Dat kost niet alleen veel geld, maar vereist ook veel handjes om dat snel voor elkaar te krijgen. Dat is een uitdaging.”

Warmtebatterij

Adan is naast deeltijd hoogleraar, ook CSO bij Cellcius. Dit bedrijf won in 2022 het Beste Tech-idee van KIJK voor de ontwikkeling van hun warmtebatterij. De techniek achter deze machine is heel anders dan die van de warmtepomp, zoals je hier kunt lezen. Maar ze zouden wel kunnen worden gecombineerd, geeft Adan aan. “Een warmtepomp slaat geen warmte op, een warmtebatterij wel. En deze opslag maakt niet alleen het gebruik van duurzame energie in de tijd efficiënter, maar laat de warmtepomp ook veel beter presteren. De warmtepomp levert dan de warmte voor verwarming, de warmtebatterij de warmte voor het douchen.” 

Bronnen: Panasonicwarmtepompen.nl, NU.nl

Beeld: iStock/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!