Onderwatervoertuig kwijtgeraakt onder ‘Doomsday-gletsjer’

Tim Tomassen

15 februari 2024 15:00

Thwaites-gletsjer waaronder het onderwatervoertuig is kwijtgeraakt

De gigantische Thwaites-gletsjer smelt snel. Beeld: Felton Davis/Flickr.

Wetenschappers zijn een onbemand onderwatervoertuig kwijtgeraakt onder een mega-gletsjer in Antarctica.  

Het 7 meter lange onderwatervoertuig Ran is laatst verdwenen onder een gigantische gletsjer in West-Antarctica. Het onbemande voertuig is eigendom van de Universiteit van Göteborg (Zweden) en is uitgerust met allerlei wetenschappelijke instrumenten. Voor haar verdwijning deed Ran onderzoek naar de Thwaites-gletsjer. Deze wordt ook wel de ‘Doomsday-gletsjer’ genoemd omdat het wereldwijde zeeniveau met ongeveer 65 centimeter zou stijgen als deze volledig smelt.

Lees ook:

Smeltproces in kaart

“Dit was de tweede keer dat we Ran meenamen naar de Thwaites-gletsjer om het gebied onder het ijs te documenteren”, zegt projectleider Anna Wåhlin in een persbericht. “Via satellietbeelden kun je ook het smeltproces en de bewegingen van het ijs zien, maar met Ran krijgen we close-ups van de onderkant van het ijs en daarmee informatie over de mechanismen achter het smeltproces.”

Terwijl Ran tijdens haar missies onder 200 tot 500 meter dik ijs duikt, heeft het voertuig niet continu contact met het onderzoeksschip aan de rand van de gletsjer. Haar route is voorgeprogrammeerd en dankzij een geavanceerd navigatiesysteem kan Ran haar weg naar open water vinden.

Onderwatervoertuig Ran naast zee-ijs in Antarctica.
Ran navigeerde door ijskoude wateren om de onderkant van enorme gletsjers in kaart te brengen. Beeld: Filip Stedt/University of Gothenburg.

Onbekende hooiberg

In januari is het onderwatervoertuig meerdere keren onder de Doomsday-gletsjer gedoken, maar tijdens de laatste duikmissie ging er iets mis. Na een lange tocht onder het ijs, verscheen Ran niet op de voorgeprogrammeerde ontmoetingsplaats. Met akoestisch zoekapparatuur, helikopters en drones zochten de onderzoekers naar Ran, maar zonder succes.

“Je kunt het zien als zoeken naar een speld in een hooiberg, maar dan zonder te weten waar de hooiberg is”, zegt Wåhlin. Inmiddels zijn de batterijen van Ran op en het enige wat de onderzoekers weten is dat er iets onverwachts is gebeurd onder het ijs. “We vermoeden dat hij in de problemen kwam en dat iets hem verhinderde om eronderuit te komen.”

Waardevolle gegevens

In 2019 werden de onderzoekers van de Universiteit van Göteborg dankzij Ran de eerste die de onderkant van de Thwaites-gletsjer hebben onderzocht. Sindsdien heeft het voertuig meerdere expedities voltooid. Ook deze keer had het al een aantal succesvolle duiktochten gemaakt. De gegevens die Ran daarmee verzamelde zijn uniek en van grote waarde voor internationaal onderzoek naar het smelten van gletsjers.

Inmiddels hebben de onderzoekers geaccepteerd dat ze het onderwatervoertuig niet meer zullen vinden. Wåhlin: “Het risico bij deze missies was altijd hoog, we wisten dat dit kon gebeuren, die kans was zelfs vrij groot.”

Bron: University of Gothenburg

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!