Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Duizenden bemanningsleden van gevechtsvliegtuigen konden een levensgevaarlijke situatie navertellen dankzij het ontsnappingssysteem van hun toestel. Helaas gaat er ook weleens iets mis met de schietstoel. Drie voorbeelden.
1) Triest hoogterecord
Op 30 juli 1966 kwam een Lockheed M-21, een supersoon verkenningstoestel, in botsing met een spionage-drone die bij wijze van experiment vanaf de rug van het vliegtuig was gelanceerd. Dat betekende het einde van de M-21. Die had op dat moment een snelheid van ruim 4000 kilometer per uur en vloog op een hoogte van 24.000 meter. Toch wisten piloot Bill Park en launch control officer Ray Torick, die een soort ruimtevaartpakken droegen, er dankzij hun schietstoelen levend uit te ontsnappen. Maar Torick verdronk kort nadat hij in de Grote Oceaan terechtkwam.
2) Onder water en ondersteboven
Door een slecht uitgevoerde landing in de nacht van 10 juni 1969 op het vliegdekschip Constellation begon het toestel van luitenant Russ Pearson naar links af te wijken. De kabel die de haak onder de staart van de A-7 Corsair had vastgegrepen, kon niet verhinderen dat het vliegtuig overboord tuimelde. Pearson besloot toch zijn schietstoel te gebruiken, met het risico dat hij tegen de romp van het schip zou knallen. Maar in het duistere water was het hem ontgaan dat de A-7 zich op zijn rug had gedraaid. Zo kon hij dit natte avontuur voor de Californische kust navertellen.
3) Russische buikschuiver
Vjatsjeslav Averjanov zou op 12 juni 1999 tijdens de jaarlijkse vliegshow op het Parijse vliegveld Le Bourget laten zien wat de splinternieuwe Soechoj Soe-30 allemaal in zijn mars had. Tot zijn repertoire behoorde een zogeheten gecontroleerde spin, maar ditmaal voerde hij die te laag en te langzaam uit. De staart van het toestel kwam in aanraking met de grond, waardoor een van de motoren in brand vloog. Vervolgens was de Soe-30 niet meer onder controle te houden en moesten Averjanov en zijn collega Vladimir Sjendrik een beroep op hun schietstoel doen. Met succes.
Meer informatie:
- YouTube: Ejection seat history
- YouTube: Instructiefilm voor Amerikaanse piloten
- YouTube: De crash van Anatoli Kvotsjoer
- BBC Future: The rocket-powered rise of the ejector seat
- Martin-Baker: Alle schietstoelen van de Britse marktleider
- Collins Aerospace: ACES 5 next generation ejection seat
- DefenseNews: USAF acknowledges expanded risk of neck damage to F-35 pilots
- KIJK: Filmpje: BAE Systems test schietstoel JSF
Tekst: Leo Polak
Beeld: Collins Aerospace