Bij voetbalwedstrijden wordt steeds meer technologie gebruikt om de wedstrijden zo eerlijk mogelijk te laten verlopen. Zo zit er bij het EK in Duitsland een sensor in de voetbal. Hoe werkt die?

Het was even zuur voor de Belgen. Tijdens de wedstrijd tegen Slowakije vorige week werd een prachtgoal afgekeurd. De reden: aanvaller Loïs Openda had hands gemaakt, vlak voordat hij de voorzet gaf aan Romelu Lukaku. Bijna iedereen, inclusief de scheidsrechter, had die handsbal over het hoofd gezien. Maar dankzij een sensor in de bal, zag de VAR het wel, waardoor Slowakije er uiteindelijk met de winst (0-1) vandoor ging.

Het is de eerste keer dat deze zogeheten Connected Ball Technology op het EK wordt gebruikt. Maar op het WK in 2022 speelden de voetballers er ook al mee. De technologie bewees toen dat de Portugese Cristiano Ronaldo toch geen kopbal maakte, de bal vloog vlak over zijn hoofd maar raakte hem niet. De goal kwam daardoor op de naam van zijn teamgenoot Bruno Fernandes te staan.

Lees ook:

• Veelvuldig koppen verandert je breinstructuur en hersenprestaties
• Wat is dat toch met die ‘hammies’ van voetballers?

Hoe werkt het?

In het midden van de voetballen, ontwikkeld door Adidas en Kinexon, zitten twee kleine sensors die met draden zijn verbonden aan de binnenband van de bal. Een zogenoemde inertial measuring unit (IMU) meet de oriëntatie en bewegingen van de bal. Deze technologie, die ook in je telefoon zit, kan een klein tikje tegen de bal al registreren. Tijdens de herhaling van de handsbal van Openda verscheen er een grafiekje in beeld dat leek op een hartslagmonitor. Een vlakke groene lijn vertoonde ineens een piek: bewijs dat de bal een beweging had geregistreerd.

De andere sensor is een ultra-wideband-sensor (UWB) en die meet in combinatie met een netwerk van antennes rond het veld heel precies de locatie van de bal. Dat is onder andere handig bij het beoordelen onduidelijke doelpunten, bijvoorbeeld als de bal niet te zien is doordat de keeper erop is gedoken. Ook handig: zodra de bal uit het veld vliegt, kan het achterliggende systeem dankzij de UWB automatisch overschakelen op de nieuwe bal.

De verzamelde data worden 500 keer per seconde naar de VAR gestuurd en voor een groot deel geanalyseerd door kunstmatige intelligentie. Dat is niet alleen om overtredingen op te sporen, maar ook om gegevens zoals de snelheid van de bal, de baan die de bal aflegt en balbezit te meten.

De connected ballen moeten af en toe worden opgeladen, dat gaat draadloos.

Heeft Connected Ball Technology geen effect op de bewegingen van de bal?

Nee, bijna niet. De twee sensoren wegen samen slechts 14 gram, dat valt erg mee in een wedstrijdbal die tussen de 410 en 450 gram weegt. Bovendien is het apparaatje precies in het midden geplaatst, waardoor er geen asymmetrische gewichtsverdeling is.

Combineren met andere technologie

De Connected Ball Technology is bij lange na niet de enige technologie bij het EK. Zo hangen er gespecialiseerde camera’s in het stadion die 29 plekken op het lichaam van elke speler volgen. Ook hier helpt kunstmatige intelligentie om al die data zo snel mogelijk te analyseren. Deze gegevens worden gecombineerd met die van de bal om bijvoorbeeld uitsluitsel te geven over buitenspelsituaties.

Bronnen: Kinexon, Nature, FiveThirtyEight

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!