Kleine, modulaire kernreactoren zouden efficiënter, veiliger en goedkoper zijn dan traditionele grote kernkrachtpatsers. Maar in de praktijk blijken er nog een hoop obstakels te overwinnen. Blijft de minicentrale toekomstmuziek of is er hoop?

Poetin draait de gaskraan dicht. De Groningse bodem beeft onder de gaswinning. De klimaatverandering dendert door. En de energietransitie verstopt het stroomnet. Niet vreemd dat de Nederlandse regering de bouw van twee kerncentrales overweegt. Die zouden in de toekomst groene stroom moeten toevoegen aan de elektriciteit uit zon en wind. Inderdaad, ‘groene stroom’, want kernenergie levert stroom zonder CO2-emissie – handig als de zon niet schijnt en de wind niet waait. De VVD en het CDA vragen binnen de discussie over kernenergie ook aandacht voor de optie van small modular reactors (SMR’s). Dat zijn kleine, geavanceerde kernreactoren die modulair gebouwd worden: volgens een gestandaardiseerd proces, met vaste onderdelen. Ze rollen als het ware in een fabriek van de lopende band.

Volgens opgave van het Internationaal Atoomenergie Agentschap wordt er op dit moment in maar liefst 72 projecten wereldwijd gewerkt aan de verdere ontwikkeling van SMR’s. Ze heten ‘klein’ omdat ze een vermogen hebben van maar 50 tot 300 megawatt (MW), waar grote geavanceerde kernreactoren al gauw 1100 tot 1600 MW aantikken. Bovendien zijn SMR’s fysiek veel kleiner. Zo is het stalen reactorvat van het Amerikaanse bedrijf NuScale slechts 20 meter hoog, met een diameter van 2,7 meter. Dat is onder andere mogelijk doordat er een uraniumsplijtstof wordt ingezet die een hoger verrijkingspercentage heeft dan gebruikelijk in conventionele reactoren.

De bedrijven die deze kleine reactors doorontwikkelen – allemaal met forse overheidssubsidies – zijn overtuigd van hun voordelen ten opzichte van grote kerncentrales. Ze zijn nu nog duur, maar als ze eenmaal in hogere oplage in een fabriek kunnen worden gemaakt, zullen de kosten steeds verder dalen. Modulaire fabricage op een vaste locatie versimpelt ook de kwaliteitsbewaking. En na de productie kan zo’n SMR makkelijk per dieplader of schip naar de plaats van bestemming worden vervoerd.

Dit is het begin van het artikel ‘Kerncentrales: kleiner is fijner?’ te vinden in KIJK 10/2022. Deze editie ligt in de winkel vanaf 15 september tot en met 12 oktober.

Meer informatie:

• IAEA: What are Small Modular Reactors (SMRs)?
• World Nuclear Association: Small Nuclear Power Reactors
• PNAS: Nuclear waste from small modular reactors
• KIJK: Hoe werkt een kernreactor?
• KIJK: US Air Force wil nucleaire microreactor in Alaska

Tekst: Teake Zuidema

Beeld: T. NORTHOUT/GETTY IMAGES, USNC, BEWERKING: BERT V/D BROEK/TOROS ART

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!