KIJK-columnist en gamejournalist Niels ‘t Hooft over de film Ex machina en robotseks.
Laatst zag ik de uitstekende film Ex machina van Alex Garland, een Engelsman die ook romans en gamescenario’s schrijft. In Ex machina wordt hoofdpersoon Caleb uitgenodigd door miljardair Nathan, die in een afgelegen villa aan robots knutselt. Calebs opdracht is om Ava, Nathans nieuwste model, te testen op overtuigingskracht. Hij moet kortom de turingtest afnemen.
Het is triest voor de robots, maar ik merkte dat ik er volledig van uitging dat het in de film slecht zou aflopen met de mensen. Kunstmatige intelligentie heeft nogal een imagoprobleem, met dank aan film- en game-AI’s zoals Hal 9000 uit 2001. A space odyssey en GLaDOS uit Portal, en recente waarschuwingen van onder andere natuurkundige Stephen Hawking en ondernemer Elon Musk, die sprak van “onze grootste existentiële bedreiging”. Musk investeerde niet voor niets 10 miljoen dollar in AI safety.
Toch zou het niet zo moeilijk moeten zijn. Verwerk de beroemde robotwetten van SF-schrijver Isaac Asimovs als voorwaardelijke constructie in de programmeercode. Helaas wordt Asimovs eerste wet – robots mogen mensen geen schade berokkenen – al met voeten getreden door autonome drones. Dat belooft inderdaad weinig goeds.
Misschien moeten we de robots gewoon wat meer omarmen. Als we ze blijven haten, is het niet meer dan logisch dat ze ons uiteindelijk zullen vernietigen. Op dit punt laat Ex machina echter een kans liggen. Robot Ava heeft de vormen van een aantrekkelijke vrouw, gespeeld door de Zweedse actrice Alicia Vikander. Miljardair Nathan zegt op een gegeven moment dat zij een ‘opening’ heeft, en dat die kan worden ‘gestimuleerd’. Maar hoewel Caleb verliefd op haar wordt, werkt de filmmaker dit aspect niet verder uit.
Ik laat in het midden hoe het zit met Ava’s AI safety, maar hoe dan ook blijft het minstens zo interessante onderzoeksveld van de roboseks onaangeroerd. Dat is jammer, want ik ben benieuwd of robots nog steeds zo naar macht zullen verlangen als ze genot kunnen ervaren.
Niels ‘t Hooft staat met zijn column in elk nummer van KIJK. Deze tekst werd gepubliceerd in KIJK 8/2015.
Beeld: Erik de Klein