Verschillende landen en bedrijven werken aan een zesde generatie straaljagers. Welke vijf generaties gingen hem voor?

Straaljagers hebben door de jaren heen een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Wanneer een innovatie niet kan worden doorgevoerd door een bestaand type te upgraden of aan te passen, spreekt men van een volgende generatie. Daar zijn er inmiddels vijf van:

• Straaljagers als de Amerikaanse F-86 en de Russische MiG-15 rolden in de tweede helft van de jaren veertig van de band en waren vrij elementaire toestellen. Zo hadden ze nog geen radarsysteem en supersone snelheden lagen buiten hun bereik. Ze waren uitgerust met machinegeweren, boordkanonnen of ongeleide bommen en raketten.
  
• Halverwege de jaren vijftig werden straaljagers zoals de F-104 en MiG-21 geïntroduceerd. Ze beschikten onder andere over een radarsysteem om vijandelijke toestellen op te sporen, en semi-actieve geleide raketten (zonder eigen radarzender). Dankzij verbeteringen op het gebied van ontwerp en aerodynamica konden ze supersone snelheden bereiken.
  
• Rond 1960 deden de derde-generatie-straaljagers hun intrede. Voorbeelden hiervan zijn de Mirage III en de F-4 Phantom. Ze onderscheidden zich van de voorgaande generaties door aanzienlijke verbeteringen op het gebied van de communicatie-, sensor- en wapensystemen. Die zorgden ervoor dat vijandelijke toestellen op afstand uitgeschakeld konden worden, zonder ze met het blote oog te zien.
  
• De vierde-generatie-straaljagers, zoals de F-16 en de MiG-29, verschenen eind jaren zeventig op het toneel. Het grootste verschil met eerdere generaties: dit waren multirole-jachtvliegtuigen. Ze konden zowel in de lucht als op de grond van waarde zijn.
  
• De in 2005 in gebruik genomen F-22 (zie foto boven deze pagina) geldt als de eerste straaljager van de vijfde generatie. Ook de F-35 is er een voorbeeld van. Deze toestellen onderscheiden zich door hun stealth-capaciteiten: voor eerdere generatie straaljagers en radarsystemen is het bijna onmogelijk om ze te signaleren. Ook op het gebied van het ontvangen, delen en interpreteren van informatie zijn ze beter dan oudere gevechtsvliegtuigen, zodat ze hun piloot een scherper beeld van het strijdtoneel kunnen geven.

Dit is een kader uit het artikel ‘Hightechdominantie in het luchtruim’ te vinden in KIJK 1/2022. Deze editie ligt in de winkel vanaf 16 december tot en met 19 januari.

Meer informatie:

• Aero-mag.com: NGAD: USAF’s sixth generation fighter is on schedule, acquisition official says
• Aerotime: Did Northrop Grumman just unveil a new 6th generation fighter jet?
• Breaking Defense: Sixth generation fighter

Tekst: Hidde Middelweerd

Beeld:

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!