Vandaag in 1520: Portugese ontdekkingsreiziger ontdekt de Straat Magellaan

Sterre Roosen

21 oktober 2024 07:00

map van amerika, 1561

Een kaart van Zuid-Amerika uit 1561, door Duitse cartograaf Sebastian Munster. De Straat Magellaan staat onder afgebeeld (Frenum Magaliani). Beeld: Wikimedia.

Op 21 oktober 1520 maakt de Portugese Ferdinand Magellaan als eerste de doorvaart aan het puntje van Zuid-Amerika.

Ferdinand Magellaan (Fernão de Magalhãe) werd rond 1480 geboren in Porto, Portugal. Al vanaf jongs af aan bleek hij avontuurlijk aangelegd. Hij ging mee met verschillende reizen met als doel specerijenroutes in Afrika en India te ontdekken. Jarenlang bestudeerde hij geografie en astronomie en onderzocht hij of er een zeestraat bestond in het zuiden van Zuid-Amerika, een ‘poort’ tussen de Atlantische en Stille Oceaan.

Meer Vandaag in…

In 1513 ontdekte de Spanjaard Vasco Núñez de Balboa als eerste Europeaan de Grote Oceaan, nadat hij met zijn vloot van de westkust van Zuid-Amerika was vertrokken. Magellaan ontwikkelde hierop een plan om in het zuiden van het continent een doorgang van de Atlantische naar de Grote Oceaan te vinden. Van de koning van Portugal, Emanuel I, kreeg hij echter geen gehoor. Hij weigerde hem toestemming te geven voor zijn expeditie, omdat Magellaan op vorige reizen was beschuldigd van illegale handel. Dit bleek later ongegrond te zijn.

Magellaan besloot hierdoor zijn loyaliteit aan Portugal te laten varen, en deed een beroep op de toenmalige koning van Spanje. Deze stemde met hem in en beloofde hem geld voor elke nieuwe route die hij vond. De Portugese koning was woest en stuurde een vloot achter Magellaan aan, zonder succes. In de ogen van de Portugezen was Magellaan een verrader, en voor zijn Spaanse bemanning was zijn Portugese achtergrond een doorn in het oog.

De Straat Magellaan

Op 17 september 1519 vertrok Magellaan met vijf schepen en 265 bemanningsleden. De bemanning vond het maar lang duren. Dit, in combinatie met de afgunst voor hun Portugese kapitein, leidde tot rellen, waardoor de vloot langere tijd stillag bij Argentinië. Eén schip leed aan schipbreuk en een andere vertrok uit ontevredenheid terug naar Spanje, maar Magellaan wist de tocht weer op de rit te krijgen. Uiteindelijk vond hij dik een jaar na vertrek, op 21 oktober 1520, een doorgang naar de Grote Oceaan via het huidige Chili.

Dit betekende dat Magellaan een nieuwe, onverwachte uitdaging te wachten stond. Hij wist niet dat hij de grootste oceaan ter wereld over moest om weer land te bereiken. Tijdens de reis waren er water- en voedseltekorten, en toen de vloot aankwam in de Filippijnen, kregen ze geen warm welkom. Ferdinand Magellaan stierf tijdens een gevecht met de lokale bevolking. Maar één van zijn schepen wist terug te keren naar Spanje, op 6 september 1522.

Deze reis was een grote doorbraak voor de wereldhandel van die tijd. Het was het eerste complete rondje om de aarde óóit. Magellaan had niet alleen bewezen dat de aarde rond was, maar ook dat het mogelijk was om vanuit Europa via het westen naar Azië te varen. De doorgang in het zuiden van Zuid-Amerika werd naar hem vernoemd: de Straat (van) Magellaan.

Bronnen: National Geographic, Historiek

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!