Vandaag in 1642: Abel Tasman vertrekt naar het ‘Zuidland’

Tim Tomassen

14 augustus 2024 07:00

Portret van Abel Tasman, zijn vrouw en dochter.

Portret van Abel Tasman, zijn vrouw en dochter. Beeld: Jacob Gerritsz. Cuyp/National Library of Australia.

Op 14 augustus 1642 vertrok de zeeman Abel Tasman uit Batavia, op zoek naar het ‘Zuidland’.

De oude Grieken dachten al dat er bij de Zuidpool een groot stuk land moest liggen. Want de verhouding land en water op het noordelijk en zuidelijk halfrond moesten gelijk zijn, anders zou de aarde in onbalans raken – zo redeneerden ze. De Romeinen doopten deze plek later Terra Australis Incognita (het onbekende Zuidland).

Meer Vandaag in…

Terra Australis gevonden?

De Nederlander Willem Janszoon ontdekte in 1606 in de Indische Oceaan een onbekend land. Hij was de eerste Europeaan die voet zette op het continent dat we nu kennen als Australië. Maar dat was toen nog niet bekend, ze doopten het gebied (West-Australië) Nieuw-Holland. Kort daarna vertrokken er meerdere expedities om de kustlijn te verkennen. Die kwamen allemaal terug met hetzelfde bericht: de kustlijn leek eindeloos.

Bij de VOC werden ze steeds enthousiaster: hadden ze het legendarische Terra Australis gevonden? Abel Janszoon Tasman (1603-1659) moest daar meer duidelijkheid over scheppen. Op 14 augustus 1642 vertrok hij met twee kleine schepen, de Heemskerck en de Zeehaen, vanuit Batavia op expeditie om het onbekende ‘Zuidland’ te onderzoeken.

Moordenaarsbaai

Tijdens zijn tocht ontdekte hij een hoop nieuwe gebieden. Zo verscheen er op 24 november land in zicht. Het eiland, dat toen nog door nul Europeanen was ontdekt, noemde hij Van Diemenslan – naar Antonie van Diemen, de gouverneur-generaal van de VOC. Tasman wist toen nog niet dat het ruim 200 jaar later, in 1855, naar hem vernoemd zou worden: Tasmanië.

Na een korte stop, de meeste bemanning is niet eens van boord geweest, voer hij door. Op 18 december gaat Tasman alweer aan land, deze keer op het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland. Hij deed dit op een plek die tegenwoordig de Golden Bay heet, maar Tasman noemde het oorspronkelijk de Moordenaarsbaai. De inheemse bevolking, de Maori, doodden hier namelijk vier van zijn bemanning.

Tasman voer verder langs het Noordereiland en ontdekte nog verschillende eilandengroepen, waaronder Tonga, voordat hij terugkeerde naar Batavia.

Bronnen: Canon van Nederland, Hitsoria

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!