Vandaag in 1847: veel Nederlanders sterven door brand op SS Phoenix

Tim Tomassen

21 november 2024 07:00

Tekening uit 1856 over de brand op de SS Phoenix.

Tekening uit 1856 over de brand op de SS Phoenix. Beeld:James T. Lloyd/Internet Archive/publiek domein.

Op 21 november 1847 brak er brand uit op de houten stoomboot SS Phoenix. Zo’n 190 Nederlanders overleefden de ramp niet.

Het is ongeveer 4 uur ’s nachts op 21 november 1847 als er rookwolken en vlammen uit de machinekamer van de SS Phoenix komen. De 43 meter lange houten stoomboot is pas twee jaar oud en vervoert veel Nederlandse immigranten die in Noord-Amerika een nieuwe toekomst willen opbouwen. De 25-koppige bemanning en een deel van de ongeveer 210 passagiers proberen met emmers water het vuur te blussen.

Meer Vandaag in…

Slechts twee reddingsboten

Op het moment van de brand vaart het schip op het Michiganmeer, 8 kilometer uit de kust van de Amerikaanse plaats Sheboygan. Naar land varen is dus geen optie, en ook de blusactie haalt weinig uit. De vlammen verspreiden zich snel door het houten schip. De reddingsboten worden klaargemaakt, maar het zijn er slechts twee, elk met ruimte voor maar twintig mensen.

De vlammenzee is vanuit Sheboygan te zien en meerdere schepen varen met spoed uit om hulp te bieden. Maar tegen de tijd dat ze bij de Phoenix aankomen, zijn er – naast de 40 mensen in de reddingsboten – nog slechts drie mensen in leven. De rest is verbrand op de boot of onderkoelt geraakt in het zeer koude water en verdronken.

Schoorsteen gevonden

De exacte aantallen passagiers, overlevenden of doden zijn niet bekend. De eigenaren van de Phoenix claimden dat er niet meer dan 190 mensen waren omgekomen, maar een scheepsbediende die de ramp had overleefd, schatte dat er minstens 250 mensen zijn gestorven.

Er is weinig van de Phoenix overgebleven, een aangespoelde Nederlandse Bijbel was lang een van de weinige fysieke herinneringen. Maar in 2022, 175 jaar na de ramp, vond een duikteam de schoorsteen van de boot. Dat gebeurde tijdens de opnames van een documentaire en podcast van Omroep Gelderland over de ramp.

Bronnen: JSTOR, Historiek

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!