Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Op 8 november 1895 ontdekte Duitse natuurkunde Wilhelm Röntgen per toeval een nieuwe soort straling.
In 1895 doet Wilhelm Röntgen een ontdekking die de medische wereld voorgoed zal veranderen. Per toeval stuit hij op een tot dan toe onbekende vorm van straling die dwars door zachte weefsels kan bewegen. Deze straling wordt later door collega’s naar hem vernoemd.
Meer Vandaag in…
- 5 november 1992: beroemde astronoom Jan Hendrik Oort overlijdt
- 6 november 1840: het einde van de Republiek van de Río Grande
- 7 november 1867: tweevoudig Nobelprijswinnaar Marie Curie wordt geboren
X-straling
Röntgen deed zijn ontdekking tijdens experimenten met kathodestralen, elektronenstralen die worden waargenomen in een glazen vacuümbuis, in een verduisterde kamer. Terwijl hij een elektrische stroom door een in zwart karton verpakte vacuümbuis liet lopen, merkte hij op dat een fluorescerend schermpje op een meter afstand oplichtte. Röntgen realiseerde zich dat er een soort onzichtbare straling door de buis en het karton heen straalde die het scherm lieten gloeien. De natuurkundige noemde het verschijnsel X-straling, naar de onbekende variabele x in de wiskunde.
In de weken die volgden onderzocht Röntgen de eigenschappen van zijn ontdekking. Al snel kwam hij erachter dat het met gemak door onder andere papier en textiel bewoog, en toen hij zijn hand voor de stralen hield zag hij op het scherm een duidelijke afbeelding van zijn eigen botten. De straling bewoog namelijk niet door zijn dichte, calciumrijke botten heen, waardoor die een soort schaduw in het beeld creëerden. Op 22 december maakte hij de eerste echte röntgenfoto. Hiervoor gebruikte hij de hand van zijn vrouw, die na het zien van haar botten zei: “Ik heb mijn eigen dood gezien”.
Röntgen stuurde zijn bevindingen naar een wetenschappelijk tijdschrift, dat ze op 29 december 1895 publiceerde. Op 6 januari 1896 stond het in de krant, en zes dagen later mocht hij op bezoek komen bij Keizer Wilhelm II om de werking van zijn stralen te demonstreren. Toen de Nobelprijzen in 1901 voor het eerst werden uitgereikt, mocht Wilhelm Röntgen de prijs voor natuurkunde in ontvangst nemen. In veel Europese landen werd de straling naar hem vernoemd.
Multi-inzetbaar
De toepassingen van röntgenstraling zijn sindsdien explosief gegroeid, en in de geneeskunde is het eigenlijk niet meer weg te denken. In 1896 werd in Engeland voor het eerst een röntgenfoto gemaakt voorafgaand aan een operatie. Tegenwoordig zetten dokters dagelijks deze methode in om botbreuken, tumoren, en vreemde objecten op te sporen. In de oncologie worden hoge doseringen zelfs ingezet bij het bestralen van tumoren, een techniek die we kennen als radiotherapie.
Buiten het ziekenhuis zijn er meerdere industrieën die van Röntgens ontdekking profiteren. Op het vliegveld wordt de straling bijvoorbeeld gebruikt om de inhoud van je koffers te controleren en in de kunstwereld helpen röntgenfoto’s bij het restaureren van oude schilderijen. Zelfs in de astronomie komt de straling van pas: satellieten die röntgenstraling meten, helpen ons bij het begrijpen van onder andere zwarte gaten en supernova’s.
De ontdekking van Wilhelm Röntgen was revolutionair. De natuurkundige realiseerde zich hoeveel toepassingen zijn bevindingen hadden en deelde zijn onderzoek met de wereld zonder een patent te nemen op zijn beeldvormende techniek. Een besluit waar we nu, ruim een eeuw later, nog de vruchten van plukken.
Bronnen: IsGeschiedenis, Historiek, HISTORY