Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Op 1 november 1952 brachten de Verenigde Staten op het Enewetak-eiland in de Stille Oceaan de eerste waterstofbom tot ontploffing.
Enewetak is een atol, een cirkelvormige groep eilanden, gelegen in de Stille Oceaan, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door Japan werd gebruikt als legerbasis. Nadat de Verenigde Staten dit gebied veroverden werd het in 1947 toegewezen als nucleair testgebied.
De eilanden kregen tussen 1948 en 1958 tientallen nucleaire bommen te verduren. Hierdoor werd de lokale bevolking gedwongen te vertrekken naar nabijgelegen eilanden, die vaak helemaal niet geschikt waren om op te leven. Veel van deze eilanden bleken bijvoorbeeld niet geschikt voor visserij. De VS probeerden dit op te lossen door eten mee te geven, maar dit was nooit voldoende.
Meer Vandaag in…
- 29 oktober 1929: Zwarte Dinsdag en de Grote Depressie
- 30 oktober 1985: Wubbo Ockels wordt de eerste Nederlander in de ruimte
- 31 oktober 1926: boeienkoning Harry Houdini overlijdt
Waterstofbom
In 1952 werd het gebied voorbereid op de test van de eerste waterstofbom, een krachtig kernwapen op basis van kernfusie. In tegenstelling tot de atoombom, die energie vrijmaakt door het splitsen van atoomkernen, veroorzaakt een waterstofbom een fusie van waterstofkernen. Om deze fusie op gang te brengen, wordt een kleinere atoombom als ontsteker gebruikt. Dit ontwerp is veel krachtiger dan eerdere kernwapens, en heeft een verwoestend vermogen dat in megatonnen TNT wordt uitgedrukt.
Op 1 november 1952 vond de explosie plaats, met een kracht van 10,4 megaton TNT – honderden keren krachtiger dan de Hiroshima-bom. Het resultaat was een gigantische vuurbal die werd gevolgd door een kilometers hoge paddenstoelwolk. Het kleine eiland Elugelab is door de waterstofbom compleet van de kaart geveegd. Dit liet niet alleen een diepe krater achter, maar ook radioactieve neerslag die zich over de eilanden en de oceaan verspreidde.
Nasleep
Pas in 1977 begonnen de Verenigde Staten met het opruimen van radioactief afval op de eilanden. Dit heeft in totaal zo’n 239 miljoen dollar gekost. De lokale bevolking mocht pas in 1980 terugkeren, ruim dertig jaar na vertrek. Zelfs toen was het eigenlijk niet veilig, en bleken gewassen die er werden verbouwd nog niet geschikt voor consumptie. Volgens een rapport van de Amerikaanse overheid zou Enewetak vanaf 2026 weer bewoonbaar moeten zijn. Door de jaren heen hebben ze honderden miljoenen dollars aan compensatie gegeven aan de lokale bevolking en hun nakomelingen.
De test van de waterstofbom op Enewetak gebeurde in een tijdperk waarin nucleaire wapens een steeds prominentere rol speelden in wereldwijde machtsverhoudingen. Een jaar na de explosie voer de Sovjet-Unie een vergelijkbare test uit, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk, China, Frankrijk, en India. Pas in 1987, toen de Koude Oorlog aan zijn einde kwam, werd deze rol weer kleiner. De waterstofbom is nooit daadwerkelijk gebruikt tijdens een oorlog. Hoeveel van dit soort bommen op dit moment bestaan, is niet duidelijk.
Bronnen: Britannica, ADST.org