Vandaag in 1966: ‘architect van de apartheid’ wordt vermoord

Tim Tomassen

06 september 2024 07:00

Hendrik Verwoerd apartheid

Op 6 september 1966 werd in Kaapstad de grondlegger van de Zuid-Afrikaanse apartheidspolitiek, premier Hendrik Verwoerd, vermoord.

Hendrik Verwoerd werd in 1901 geboren in Amsterdam. Al op 2-jarige leeftijd verhuist zijn gezin naar Zuid-Afrika, waar hij opgroeit. Na zijn studie psychologie en promotieonderzoek ging hij aan de slag als hoofdredacteur van de krant Die Transvaler. In die rol was hij openlijk antisemitisch en tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij pro-Duits.

Na zijn hoofdredacteurschap ging hij de politiek in en schopte het in 1958 zelfs tot premier van Zuid-Afrika. Tijdens zijn ambt ontnam hij kleurlingen het stemrecht en creëerde hij Bantoestans (of thuislanden), gebieden om de zwarte bevolking in te huisvesten. Verwoerd wordt door velen gezien als de ‘architect van de apartheid’.

Meer Vandaag in…

Eerste aanslag

Op 9 april 1960 gaf Verwoerd een toespraak in Milner Park in Johannesburg. Hij was net klaar toen zakenman David Pratt twee schoten op hem afvuurde, één kogel doorboerde Verwoerds rechterwang en de ander zijn rechteroor. De premier werd met spoed naar het ziekenhuis vervoerd en herstelde daar wonderbaarlijk genoeg snel. Binnen twee maanden was hij alweer in het publieke oog.

Pratt beweerde dat hij ‘de belichaming van de apartheid’ had neergeschoten. Na verklaringen van meerdere psychiaters bestempelde de rechtbank hem echter handelingsonbekwaam. Hij werd opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis waar hij een jaar later zelfmoord pleegde.

Tweede aanslag

Op 6 september 1966 volgde een tweede aanslag. Dimitri Tsafendas, een parlementsbode, stak Verwoerd tijdens een parlementszitting in Kaapstad vier keer in zijn nek en borst. Toen de premier in het ziekenhuis aankwam, was hij al overleden.

Het motief van Tsafendas is altijd vaag gebleven. Tijdens politieverhoren gaf hij aan dat hij hoopte een verandering te brengen in de apartheidspolitiek in Zuid-Afrika. Maar later zei hij de opdracht te hebben gekregen van een reuzenlintworm in zijn buik. Hij werd uiteindelijk schizofreen en ontoerekeningsvatbaar verklaard. Tsafendas overleed op 81-jarige leeftijd in een psychiatrische inrichting.

Beeld: Keystone/Getty Images & Snikkers/Anefo

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!