Op 6 december 343 overleed bisschop Nicolaas van Myra, die later heilig werd verklaard, en die we nu kennen als Sint-Nicolaas.

Wat heeft Sinterklaas gemeen met döner en tulpen? Net als de vette hap en de bloemen komt de goedheiligman oorspronkelijk uit Turkije. De bron is ene Nicolaas, een bisschop die omstreeks het jaar 300 na Christus leefde in de Lycische plaats Myra (ten zuidwesten van de stad Antalya).

Meer Vandaag in…

• 3 december 1967: de eerste succesvolle harttransplantatie
• 4 december 1998: de spaceshuttle Endeavour wordt gelanceerd
• 5 december 1901: natuurkundige Werner Heisenberg wordt geboren

Verhalen en legenden

Doordat er weinig geschreven bronnen zijn uit de periode dat deze bisschop leefde, ontbreken veel feiten over zijn leven. Zo is bijvoorbeeld zijn exacte sterfdag onduidelijk, maar 6 december 343 is de geaccepteerde datum in veel christelijke tradities.

Verhalen en legenden zijn overigens genoeg. Een populaire is deze: er was eens een arme man die zijn drie dochters geen bruidsschat kon geven en zijn kroost daarmee tot de prostitutie veroordeelde, totdat deze Nicolaas de boel redde door drie buideltjes goud zijn huis binnen te gooien.

Het is opmerkelijk dat juist het verhaal over de goudbuideltjes zo geliefd is. Volgens sommige bronnen zou de superheld uit Myra namelijk ook executies hebben voorkomen, graan hebben vermenigvuldigd, een hongersnood hebben afgewend, een zeestorm hebben gekeerd, visionaire dromen hebben gehad, krijgsgevangenen hebben bevrijd en zelfs vermoorde kinderen tot leven hebben gewekt. Stuk voor stuk indrukwekkender dan het rondstrooien van wat goud, zou je denken.

Heilig verklaard

Nicolaas van Myra was toen hij leefde al geliefd. Voor de vierde eeuw kwam de naam Nicolaas bijvoorbeeld amper voor, terwijl die na zijn dood populair werd. Er werd in Myra zelfs een kerk om zijn graf gebouwd.

Al in de zesde eeuw werd de bisschop als heilige vereerd in het Byzantijnse Rijk, nog geen vierhonderd jaar later was het Westen aan de beurt. Overal doken naar hem vernoemde kerken (zowel Nederland als België telt er tientallen, andere landen zoals Frankrijk en Italië nog veel meer) en dorpen en steden op. Ook werden er allerlei evenementen gewijd aan deze weldoener.

Sinterklaasfeest

Sinterklaas is dus géén Nederlands-Vlaams fenomeen. Ook Frankrijk, Duitsland, Polen en Oostenrijk kennen festiviteiten waarin de goede baas een rol speelt – en Santa Claus is gewoon zijn Amerikaanse tweelingbroer. Maar de vorm en populariteit van het fuifje bij ons zijn wel uniek.

Het geven van presentjes kwam in de veertiende en vijftiende eeuw al voor; het zetten van de schoen, het uitdelen van surprises en het maken van slechte gedichten werd al in de zestiende eeuw beschreven, en dat Sinterklaas over daken rijdt en cadeautjes door schoorstenen gooit, is terug te vinden in bronnen uit de achttiende eeuw.

Meer weten over het leven van Nicolaas van Myra en de grote veranderingen die het Sinterklaasfeest doormaakte in de loop van de eeuwen? Je leest het in KIJK Geschiedenis 8/2024. Bestel deze editie in onze webshop of eenvoudig via de knop hieronder.