Alcohol is wereldwijd genotsmiddel numero uno. Maar wat doet het molecuul precies in ons brein en hoe komt het dat de effecten ervan zo uiteenlopen? KIJK-journalist Jop de Vrieze duikt bij wijze van wetenschappelijk experiment met zijn vrienden de kroeg in.
Het begint in de kroeg. We schudden handen, bestellen bier. Natuurlijk bier. We zijn met z’n zessen vanavond, zes mannen. De kern van de vriendengroep, in voor een goed avondje stappen. Iedereen heeft er zin in, zie ik aan de gezichten. De stugge Frans, de bedachtzame Jos, de natuurlijke leider Bram, sportman Gertjan, mooiboy Peter en ikzelf in de rol van observant. Vanavond bestudeer ik het effect van alcohol op ons allen. Het fascineert me mateloos: hoe kan datzelfde molecuul zulke uiteenlopende effecten hebben op ons brein? Het ritme is vertrouwd: aan het begin van de avond glijden de biertjes in hoog tempo van dienblad naar keelgat. Bram die naar de barman wenkt nog voordat de bodem van ons glas in zicht is. Ik zie de eerste effecten. Bram krijgt een nóg grotere mond, Peter een nog bredere glimlach, Jos oefent zijn filosofische blik, Gertjan neemt zijn stoere houding aan. En Frans? Die staart nog wat voor zich uit terwijl het halfvolle glas in zijn linkerhand zwiert.
Wat is er eigenlijk bekend over de directe effecten van alcohol in het brein? De fysiologische symptomen zijn onomstreden: het goedje geeft eerst een stimulerend effect en verdooft vervolgens langzaam je brein. Je reactietijd vertraagt, je kortetermijn- en middellangetermijngeheugen gaan minder goed werken, de controle over je spieren vermindert. Je wordt slechter in probleemoplossing en minder behendig. Met andere woorden: je wordt een stuk dommer en onhandiger. Toch drinken we met plezier en nemen we de kater voor lief. Alcohol doet namelijk meer. Het ontremt. Pubers drinken om op elkaar af te durven stappen, managers om uit het strakke keurslijf van de week te komen. Alcohol kan heel vrolijk stemmen – of juist heel bedroefd. Het kan je agressief maken of juist heel sociaal en vriendelijk. Maar hoe ontstaan al deze effecten?
Dit is het begin van een artikel uit KIJK 9/2012, in de winkel van 27 juli tot en met 23 augustus.
Meer informatie:
Tekst: Jop de Vrieze
Beeld: Jesús León/CC BY-SA 2.0