In gezelschap smaakt alles beter en eet je meer. Maar kijken naar je spiegelbeeld tijdens het eten is al genoeg voor hetzelfde effect.

Een barbecue met familie en vrienden mondt nogal eens uit in een groot vreesfestijn: de worsten en frieten zijn niet aan te slepen. Ook de wetenschap bevestigt dit: in gezelschap eet je veel meer én lijkt het eten beter te smaken. Dit effect van eten wordt sociale facilitatie genoemd: door de gezelligheid word je afgeleid en is er minder zelfcontrole over hoeveel je eet.

Lekkerder, gezonder en beter

Een Japans onderzoeksteam ging op zoek naar de minimale vereisten voor het optreden van het effect. Moet een tafelpartner ook echt fysiek aanwezig zijn of is de suggestie van aanwezigheid al genoeg?

Om dit te kunnen vaststellen vroegen de onderzoekers 16 ouderen (tussen de 65 en 74 jaar) en 16 jonge mensen (tussen de 20 en 23 jaar) om alleen popcorn te eten. Een keer voor een spiegel waarbij ze zichzelf zagen eten en een keer voor een beeldscherm dat een kale muur toonde.

De proefpersonen bleken voor een spiegel meer te eten dan voor het beeldscherm. Bovendien ervoeren ze de popcorn als lekkerder, gezonder en van betere kwaliteit. Jezelf etend in de spiegel zien doet dus inderdaad eten.

Foto al genoeg

In een volgend experiment werden 12 ouderen gevraagd dezelfde popcorn te eten maar dan niet voor een spiegel, maar voor een beeldscherm dat een foto toonde van henzelf etend. Ook hier bleek dat de proefpersonen meer aten en het beter vonden smaken dan wanneer ze de popcorn aten tegenover een afgebeelde muur. Een statische foto van jezelf etend is dus al genoeg voor het sociale facilitatie-effect.

Volgens de onderzoekers zijn de uitkomsten van de studie vooral van belang voor ouderen. Zij hebben niet altijd tafelgenoten en dat kan soms leiden tot depressie en gebrek aan eetlust. Wellicht kan aan dat laatste met de Japanse benadering wat worden gedaan.

Tegenstrijdig met mindful eten

Toch is het volgens klinisch psycholoog Laura Steenbergen goed om met dit onderzoek een slag om de arm te houden. “De deelnemers aan deze studie worden gevraagd de eigenschappen van popcorn te evalueren in ruil voor een vergoeding. Zo’n spiegel zou er dan toe kunnen leiden dat je gezien de ‘opdracht’ het goed wilt doen en meer informatie wilt verzamelen (en dus meer eten) voor je een beslissing neemt.”

Verder zouden de uitkomsten van de studie in tegenstrijd zijn met het idee van mindful eten zoals dat nu wordt onderzocht als behandeling bij mensen met overgewicht. Steenbergen: “Hierbij ervaren mensen dat eten voor een spiegel de kwaliteit en de intensiteit weliswaar ten goede komt, maar dat de gegeten hoeveelheid juist afneemt.”

“Verder gaat het in de huidige studie om een kleine groep mensen en weten we naast leeftijd, geslacht en locatie weinig over ze”, zegt Steenbergen. “Dus is het de vraag in hoeverre we de resultaten kunnen generaliseren. Meer onderzoek in grotere groepen zal nodig zijn.”

Bronnen: Physiology & Behavior, Nagoya University

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer (geen verzendkosten). Abonnee worden? Dat kan hier!