Fabrikanten van voedingsmiddelen zorgen voor optimale ‘voedselveiligheid’. Dus geen ziekteverwekkers en andere vreemde stoffen in het eten. Maar hoe kan het, dat er soms toch eten in de supermarkt ligt dat vervuild is met stukjes metaal?

Tijdens het verwerkingsproces van voedsel in fabrieken wordt er streng gehandhaafd op besmetting. Niet alleen op besmetting door bacteriën, ook door glas, papier, hout of metaal. Speciale detectors sporen die verdwaalde ‘fysische’ stukjes op tijdens elke productiestap, maar dat blijkt niet altijd een waterdicht systeem te zijn.

Supermarkten roepen hun producten soms terug bij de consument, vanwege vervuiling met fysische stukjes. Dat gebeurde laatst nog toen metaaldeeltjes in koekjes en spinazie werden ontdekt. Hoe ontsnappen die flinters uit het strakke veiligheidsplan?

Lees ook:

• Er zit lood in populaire Stanley waterflessen
• Wetenschappers bedenken nieuw metaal
• Waarom eten we niet massaal insecten?

Honderden metaalflinters

Vrijwel al ons eten en drinken wordt in grote fabrieken verwerkt of geproduceerd. Strakke regels en richtlijnen zorgen voor een hygiënisch beleid, en dat betekent schoon en veilig voedsel, zonder gevaarlijke ziekteverwekkers.

“Maar er kan ook besmetting optreden met stukjes glas, papier, hout of metaal”, zegt Ine van der Fels, hoogleraar voedselveiligheid bij Wageningen Food Safety Research. “Op bepaalde momenten in de productieketen kan deze fysische besmetting plaatsvinden.”

Om bijvoorbeeld een chocoladekoek te maken, zijn er eerst granen nodig. De productieketen begint dus op het erf. Hier worden met grote machines de granen geoogst. “Soms kan daar al een boutje of moertje losraken van een apparaat, en samen met de tarwekorrels worden meegenomen naar de fabriek”, legt Van der Fels uit. Hierna wordt de grondstof gemalen, en dan kan dat kleine moertje opgaan in honderden metaalflinters.

Voedselveiligheidsplan

Er kan van alles misgaan tijdens het proces. “Tussen de graankorrels kan een stukje schrikdraad terechtkomen. Een fabrieksmedewerker kan bij wijze van spreken zelfs een ring laten vallen”, zegt Van der Fels. Maar om toch te zorgen voor optimale voedselveiligheid, hebben alle voedselproducerende bedrijven een verplicht veiligheidssysteem.

Met enorme zeven en magneten wordt het geproduceerde voedsel doorzocht op vreemde bezoekers. Dat gebeurt in vrijwel elke stap van de keten. Een moertje of boutje is relatief groot en wordt er makkelijk uitgevist. Maar is een metaalstukje vermalen, dan kunnen die flinters te klein zijn om te worden opgevangen.

Teruggeroepen uit de supermarkt

Schieten de metaalflinters door de detectie heen, dan krijgt de supermarkt een batch koekjes met chocolade- én metaalkruimels. En dan kan het zomaar zijn dat iemand al een verpakking heeft gekocht. Een scherpe splinter van glas of metaal kan je tanden, mond, keel en zelfs je maagdarmkanaal flink beschadigen.

Producenten blijven daarom scherp op het vinden en verwijderen van de metaaldeeltjes. Als er in de fabriek toch iets wordt gedetecteerd, dan roepen ze de hele mikmak terug uit de supermarkt. “Met barcodes en track and trace-systemen weten ze precies welke batch koekjes aan welke winkel is geleverd.”

Of het slordig is dat die metaaldeeltjes bij de koeken in de supermarkt terechtkomen? Dat vindt Van der Fels niet. “Er kan altijd iets misgaan, door een machine of door een menselijke fout. In Nederland wordt de voedselveiligheid heel goed gehandhaafd.” Het is een kansberekening, waarbij de kans op een verdwaalde metaalsplinter heel erg klein is, maar niet nul.

“Natuurlijk moet iedereen leren van zijn fouten. De controlesystemen worden dan ook met de jaren beter en beter. En zo’n terugroepactie van een supermarkt of fabrikant is op dat moment heel erg netjes.”

Bron: Voedingscentrum

Openingsbeeld: Engin_Akyurt/Pixabay

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!